10 Ağustos 2014 Pazar

Bamyanın Serüveni


bamya üclüsü

Yemek seçmem ama bazı yemeklerin gönlümde ayrı bir yeri vardır. Bamya da bunlardan biri. Yemesi güzel, peki ya yetiştirmesi, tarladan toplaması, kurutması, konservesi, yemeği.
Yetiştirmesi ile başlayayım. Bamyayı fide olarak değil, tohum olarak doğrudan tarlaya ekebiliyorsunuz. Bamya ekimi için traktörle önce toprak hazırlığı yapılması gerekiyor, sonra da belinize bağladığınız, içinde tohumların olduğu bir bez torba ve elinizde çapa ile işe koyuluyorsunuz. Traktörün sürüp yan yana paralel şekilde oluşturduğu hatlardan birinin başına geçip çapayla kısa aralıklar halinde küçük oyuklar açıp, bu oyuklara tek tek tohumları koyup, tekrar oyukları kapatıyorsunuz.
Bir kaç hafta sonra bir bakıyorsunuz o minicik tohum filizlenip topraktan başını çıkarıyor, önce yapraklanıyor, sonra hiç umulmayacak güzellikte çiçek açıyor ve her şey buradan sonra başlıyor; siz suluyorsunuz o büyüyor, büyüyor, büyüyor... Sulak yerde nasıl büyünürse işte aynı öyle büyüyor ve nisan ayında parmaklarınızın arasında zor tuttuğunuz tek bir tohum, ekim ayında boyunuzu aşmış ve onlarca bamya vermiş oluyor. O da yetmiyor; artık benden bu kadar demeden önce, bir de seneye ekebilmeniz için size tohumlar veriyor. Bir iken bin oluyor adeta.
 
bamya cicegi
Haziran Ayında Bamyalar
 
Arada en önemli kısım olan toplama işini atladığımı düşünmeyin. Bamya toplama hayli zahmetli bir iş; elinizle tek tek kopartmanız gerekiyor; üstelik ısırgan otunu aratmayacak şekilde acıtan, yakan, kaşındıran bir özelliğe sahip. Bu yüzden mutlaka uzun kollu kıyafet giymeli ve eldiven takmalısınız. Ayrıca yanınıza arkadaş bulmanızı da tavsiye ederim; böylelikle en çok bamyayı kim toplayacak müsabakası düzenleyebilir, birbirinizin gözünden kaçan bamyaları fark edip, ertesi güne kocaman olup kartlamadan ekonomiye kazandırabilirsiniz.
Eğer bamya ekmişseniz bir ayağınız tarlada demektir. Hemen her gün toplamak için tarlaya gitmeniz gerekir.  Ekim yaptığınız alan ihtiyacınızdan fazlasını karşılıyorsa fazla gelen bamyaları ne şekilde kullanacağınızı düşünmeniz lazım, ki fazla düşünmeye de gerek yok aslında çünkü önünüzde üç seçenek var: satmak, kurutmak, konservesini yapmak. Yani bir ayağınız tarladayken diğeri de mutfaktadır.
Bamya kurutma işi köyde kış hazırlığı faaliyetlerinin başında geliyor. Kurutma için sıcaklık ve nem oranı çok önemli. Sıcaklık düşük, nem yüksek olursa kuruma işlemi hem uzun sürer hem de kurutulan sebzelerin içleri küflenir hatta ilerleyen zamanlarda böceklenmeyle karşılaşabilirsiniz.
Temmuz-Ağustos ayları kurutma için en ideal zamanlar. Fakat unutmamak gerek bamya gölgede kurutulur yani doğrudan güneşin altında tutulmazlar.
Kurutma için fazla büyük olmayan bamyalar seçilir ve tek tek ayıklanıp bez üzerine serilir. Sıcaklığa göre 1-2 gün diriliğinin gidip yumuşaması için beklenir. Yumuşayınca tek tek ipe dizilir ve bu bamya dizileri gölgelik havadar bir yerde yükseğe asılarak kurumaya bırakılır. Kuruma tamamlanınca rutubetsiz bir ortamda mümkünse cam kavanoz içinde buzdolabında saklanır. Her ne kadar uygun şartlarda kurutmuş olsanız da uygun şartlarda saklanmayan her kuru bamyanın küflenme ve böceklenme riski vardır.
Özetle; bamya tek tek ekilir, tek tek toplanır, tek tek ayıklanır, tek tek dizilir. Sadece alın teri değil aynı zamanda el emeğidir, göz nurudur.
 
yaz sonu bamyalar
Ekim Ayında Bamyalar
 
 
 

2 yorum:

  1. Toplaması çok zevklidir, önceleri yemeğini yemezdim hiç ama son yıllarda sevdim. Çok emek isteyen bir bitki. Tohum olduğunu bilmiyordum. Yararlı, çok hoş bir yazı olmuş. Emeğiniz için teşekkürler.

    YanıtlaSil
  2. Faydalarını öğrendikçe daha da bir bağlandım :) Ben teşekkür ederim ilginize.

    YanıtlaSil