Eylül Ayında Atom Karınca Olmak!

Son yazımda ağustos ayında karınca olmaktan bahsetmiştim. Malum ağustos ayı hayli yoğun geçmişti, bu yoğunluk eylül ayına fazlasıyla sirayet edince karınca olmak da kifayetsiz kaldı, yazının başlığı da böylece oluşmuş oldu.
Eylül ayına Aydın'da düzenlenen mısır festivalini ziyaretle başladık. Ovanın içinde belli bir alan festivalde yer alacak ürün ve yöntemleri sergilemek için kullanılmıştı. Mısır yetiştirmeyle ilgili her türlü konuda fikir alabileceğiniz güzel bir festivaldi.

 Köyde mısır yetiştiriciliği oldukça yaygındır ve genelde iki tip mısır yetiştirilir, bunlar hayvan yemi olarak değerlendirilen silajlık mısır ve yağlık mısır da denen dane mısırdır. Silajlık mısırda mısırlar yeşilken hasat edilir, danelik mısır ise iyice kuruyup nem oranı %20'nin altına düştükten sonra hasat edilir. Mısır çeşitleri elbette bu ikisiyle sınırlı değildir, ekmeği çok istediğim fakat nasip olmayan süt mısırı bilmeyeniniz yoktur, bir de aşağıda gördüğünüz ve ticari kaygılardan bağımsız olarak kendi ihtiyacımız kadar ektiğimiz cin mısır var. Eylül ayı cin mısırın da hasat edilmeye başlandığı bir aydı. Kuruyan mısır koçanlarını koparıp etrafını saran kabuklarından sıyırdıktan sonra iyice kurumaları için koçan halinde bıraktık. Taneleyip de kurutmanın nasıl olacağını sorduğumda pek iyi olmayacağı cevabını aldım. Ayrıca iyi kurumayan cin mısırları kavurduğunuzda patlamıyorlarmış. Dolayısıyla koçan halde iyice kurutup tanelemek gerekiyormuş.

Cin mısır

Mısır kadar biber de eylül ayında gündemde olan mahsüllerden biriydi. Kış hazırlığının vazgeçilmezlerinden olan biberleri değişik şekillerde değerlendirdik. Bir kısmını sapları kesilip doğrandıktan sonra güneşte kurutup değirmende toz biber olarak öğüttürdük.

 Acı olan küçük biberleri de yine aynı şekilde kurutup pul biber olarak değerlendirdik. Biber sezonunda değirmende yoğunluk çok oluyor ve sıra beklemeniz gerekiyor. Pul biberlik biberlerimiz fazla olmadığı için bu sırayı beklemek istemedim ve pul biberini evde robottan geçirerek yaptım. Zahmetli ve oluşan biber tozundan ötürü hayli eziyetliydi o yüzden bir dahaki sefere sabırla bekleyeceğimi düşünüyorum. Alttaki resimde pul biberlerin oluşum aşamalarını da görebilirsiniz.

Hazır biberlerin bol olduğu zamanda iken biber salçası yapmamak olmazdı. Bu yıl ektiğimiz biberlerin çoğunluğu tatlı biberdi dolayısıyla biber salçamız da tatlı oldu.

 

Biberlerin kızarması tarhana otlarının çiçeklenmesi ve sıcaklıkların düşmesi tarhana yapımına geçilebilecek olduğunun göstergeleri. Dolayısıyla köyde kış hazırlıklarının olmazsa olmazı olan tarhana yapımı için de kollar sıvandı. Aşağıdaki resimde tarhananın ilk adımını görüyorsunuz. Bu ilk aşamada tarhananın biber, domates, soğan gibi malzemeleri doğranıp kazana konuyor ve üzerlerine bütün halde tarhana otları yerleştiriliyor. Tarhana otu bu malzemeler piştikten sonra tüm halde kazandan çıkarılıyor yani geriye sadece kokusu ve aroması kalıyor.

 

Hazır tarhana yapmışken farklı erzak torbası denemeleri de yapayım dedim. İşte onlardan birisi de amerikan bezi kullanarak diktiğim bu bez torba oldu.

 

 Eylül ayının bir diğer faaliyeti ise incir hasadı oldu. Ne varki bu yıl yağışların fazla olması incirde kalite ve verimi çok olumsuz etkiledi. Çoğu incirde bereler oluşurken çürük incirin oranı da bir hayli arttı.

Elhamdülillah olumsuz şartlara rağmen ağzından bal damlayanlar da yok değildi.

Yeni Mahsül Kuru İncirler

İncir hasadı sona yaklaşırken ceviz hasadına bismillah dedik. Cevizleri yeşil kabuklarından ayırırken bayram öncesi ellerimize kınalarımızı da yakmış olduk. 

 Tohum ayıklama işleri de bu aya damgasını vuranlardan oldu. Alttaki fotoğrafta köyde bir çok yerde özellikle de sulak arazilerde kendiliğinden yetişen hayıt bitkisinin tohumlarını görüyorsunuz. Harika renkteki çiçekleri yerini şifa kaynağı bu tohumlara bırakmış durumda.

Hayıt Tohumu

Hayıt tohumunu dalından sıyırması zahmetsiz kolay bir işti fakat bamya tohumlarını önce kesip sonra kırıp tanelemesi çok uğraştırdı. Kesme işlemi için budama makası kullanmam gerekti.

Yapmak istediğimiz bazı işleri ise yapamadık. Bunlardan biri de üzüm pekmeziydi. Bu yıl asmalarda üzümler az olduğundan pekmez yapabilecek miktarda üzüm elde edemedik fakat pekmezin içine konan ve pekmez toprağı olarak bilinen beyaz kili zeytinyağlı sabun yapımında kullandım, her ne kadar görüntüsü pek estetik olmasa da elleri yumuşacık yapan bir sabun oldu.


Zeytinyağlı Killi Sabun

Özetle eylül ayı türlü meşguliyetlerle hayli yoğun geçti, ahali ağustos ayında karınca eylül ayında atom karınca performansı sergiledi.

İncir Zamanı

Her haliyle sevilesi, her haliyle yenilesi bir meyve incir. Yılın değişik zamanlarında değişik şekillerde karşımıza çıkar, soframıza gelir. Her ne kadar şu sıralar taze incir zamanı ise de inciri yıl boyunca hangi ayda ne şekilde görebileceğimizi aşağıda sıralamaya çalıştım.




Taze İncir


 
Nisan-Mayıs: Erkek incirler meyve verir, incir reçeli zamanı
Mayıs Sonu: Erkek incirlerin içlerinde ilek arıcıkları oluşmaya başlar artık reçel olarak kullanılamazlar
Haziran: Dişi incirlerin meyveleri oluşmaya başlamıştır, erkek incirlerin meyveleri (ilekler) toplanır ipe dizilir ya da file içerisine konur ve dişi incirlerin dallarına asılır
Temmuz-Ağustos: Taze incir zamanı
Ağustos-Eylül: Kuru incirle taze cevizin buluşma vakti





Haziran Ayında Dişi İncir Ağacı



Dişi İncirlerin Dallarına Asılan Erkek İncir İlekleri

İncir ağacının hem dişisi hem de erkeği var. Meyvelerini topladığımız ve kuruttuğumuz incirler dişi incirlere ait. Erkek incirlerinse meyveleri ham incir olarak bildiğimiz incir türü ve reçeli yapılan incirler erkek incirler.

 


Reçellik Erkek İncir

Her ne kadar taze incirin ve kuru incirin de reçeli yapılıyorsa da erkek incirin olgunlaştıktan sonra yenebilmesi ihtimali olmadığından sadece ham haldeyken incir reçeli olarak değerlendirmek mümkün çünkü olgunlaştıklarında içlerinde ilek arıcığı denen sinekler oluşuyor ve polen taşıyıcı görevi gören bu sinekler dişi incirlerin meyvelerinin döllenip bol çekirdekli ve bal gibi tatlı olmasını sağlıyor.



İncir Reçeli

 

Ülkemizde bir çok yörede incir yetişir fakat Aydın'a özgü incir çeşidini Aydın'ın dışında yetiştirmenin pek mümkün olmadığı söyleniyor. Köyde ise neredeyse her taşın altından incir ağacı çıkıyor. Tarlaların, yolların kenarında; evlerin bahçelerinde velhasılı her yerde kendi bitme bir minik incir ağacı görmek mümkün.





Kendi Kendine Biten İncir Ağacı

Bu miniklerin dışında ticari amaçlı tesis edilen incir bahçeleri ve hemen her tarlanın kenarında yetişkin boyda bir iki incir ağacı mevcut. İncirin Aydın'ın ılık geçen kışını ve kurak geçen yazını ne denli sevdiğini böylece anlayabiliriz.
 




İnsanın İncir Ağacı Olasının Geldiği Doğa

Diyelim nisan ayında ham incirden incir reçeli yaptınız, yazın ortasında bol bol taze incir yediniz, yaz sonu kuru incirle taze cevizi buluşturdunuz, yıl boyu kuru inciri sofradan ayırmadınız. Peki hepsi bu mu?
 



Yaz Sonu Kuru İncirle Taze Cevizin Buluşması


 
İncirin tazeyken ve kuruyken de reçelini yapabilirsiniz hatta incir sirkesi de tadılası ayrı bir lezzet. Bir de burada yöreye has incir aromalı üzüm pekmezi var ki onun için ne erkek ne dişi incirin meyvesine ihtiyaç var, pekmez yapımı sırasında bir gece boyunca pekmezin içerisinde bekletilen incir yaprakları yörenin pekmezine onu diğer pekmezlerden ayıran harika bir koku verir. Yani incir burada her an her yerdedir.
 






Yöreye Özgü İncir Aromalı Pekmezin Yapımı



Yörenin Reçelleri (İncir,Ayva,Portakal,Turunç,Çilek,Kayısı)